Τις περασμένες δεκαετίες έχουν γίνει πολλές έρευνες που αφορούν τον στοχασμό και το κατά πόσον ωφελεί τη διάνοια και γενικά την υγεία του οργανισμού.
Πρόσφατα, στο ετήσιο συνέδριο Προσωπικότητας και Κοινωνικής Ψυχολογίας στο Long Beach των ΗΠΑ, ορισμένοι από τους πλέον σημαντικούς ειδικούς στο συγκεκριμένο τομέα παρουσίασαν νέες μελέτες που ρίχνουν ακόμη περισσότερο φως στα οφέλη που μπορεί να έχει για το σώμα και γενικότερα για τον άνθρωπο ο στοχασμός. Βασισμένο στα πορίσματα αυτών των ερευνών, το ακόλουθο άρθρο παρουσιάζει 5 ωφέλιμους τρόπους με τους οποίους σε επηρεάζει ο στοχασμός, δηλαδή η επικέντρωση της διάνοιας σε ωφέλιμες σκέψεις, συμβουλές ή και σημαντικές αλήθειες της ζωής.
- Μπορεί να σας κάνει καλύτερο άνθρωπο
Μια σειρά μελετών από το Πανεπιστήμιο του Northeastern παρουσίασε ορισμένα πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία που υποδηλώνουν πως ο στοχασμός μπορεί να βοηθήσει ένα άτομο να καλλιεργήσει περισσότερη στοχαστικότητα έναντι των άλλων καθώς και περισσότερο αλτρουισμό. Σε ένα πολύ έξυπνο πείραμα, ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να περιμένουν καθισμένοι σε μια αίθουσα αναμονής όπου ήδη περίμεναν άλλοι δύο άνθρωποι, που ήταν ωστόσο ηθοποιοί. Μετά από λίγο, εισερχόταν ένας ακόμη ηθοποιός που έκανε πως πονούσε έντονα σε κάποιο σημείο του σώματός του. Οι δύο καθισμένοι ηθοποιοί είχαν λάβει οδηγίες να δείξουν παντελή αδιαφορία. Σκοπός του πειράματος ήταν να παρατηρηθεί το αν θα πρόσφερε τη θέση του ο συμμετέχων στο πείραμα. Οι επιστήμονες, λοιπόν, παρατήρησαν πως άτομα που γενικά χρησιμοποιούσαν τεχνικές στοχασμού υποκινούνταν πολύ περισσότερο να προσφέρουν τη θέση τους από τους υπόλοιπους – γεγονός που ίσως αποδεικνύει το πώς ο στοχασμός βοηθά κάποιον να βελτιώσει την προσωπικότητά του, δείχνοντας περισσότερη συμπόνια. Η μελέτη επίσης κατέδειξε πως ο στοχασμός με βάση συγκεκριμένες οδηγίες, κι όχι ο άσκοπος διαλογισμός, ασκούσε ακόμη περισσότερη ευεργετική επίδραση στο χαρακτήρα των συμμετεχόντων, ακόμη κι αν η εκπαίδευση ή οι οδηγίες παρέχονταν μέσω ηλεκτρονικών συσκευών. - Ενισχύει τη συγχωρητικότητα
Ο στοχασμός (mindfulness), δηλαδή οι βαθιές συγκεντρωμένες σκέψεις γύρω από θεμελιώδεις αρχές και αλήθειες της ζωής, δεν βοηθά μόνο τον εσωτερικό ψυχισμό, αλλά ενισχύει και κοινωνικές δεξιότητες όπως η συγχωρητικότητα. Αυτό με τη σειρά του δίνει τη δυνατότητα περαιτέρω βελτίωσης διαφόρων κοινωνικών σχέσεων, όπως ο γάμος, η γονική επαφή, οι φιλίες κτλ. Ο ψυχολόγος Dr. Johan Karremans του Πανεπιστημίου του Radboud της Ολλανδίας παρουσίασε 3 μελέτες με στοιχεία που υποδήλωναν πως άτομα που στοχάζονταν τακτικά, απολάμβαναν όντως πιο ποιοτικές διαπροσωπικές σχέσεις, καθώς έτειναν να είναι πολύ πιο συγχωρητικοί καθώς και γενικά πιο ανεκτικοί στα ελαττώματα και στις αδυναμίες των συνανθρώπων τους. - Καταπραΰνει τις νευρώσεις σας
Έχει λεχθεί επανειλημμένα πως ο στοχασμός μπορεί να βοηθήσει άτομα που πάσχουν από νευρώσεις.
Η νεύρωση χαρακτηρίζεται από έντονο άγχος και στενοχώρια για γεγονότα του παρελθόντος, κακοκεφιά και έντονα αισθήματα μοναξιάς. Ο στοχασμός γύρω από ενθαρρυντικές σκέψεις και συμβουλές μπορεί να βοηθήσει ένα άτομο να ισορροπήσει νευρωτικά συμπτώματα, όπως ο έντονος πεσιμισμός, η ανησυχία και η αρνητική διάθεση. Μια έρευνα από τον Δρ. Michael Robinson του Πανεπιστημίου της Dakota κατέδειξε πως ο στοχασμός βοηθά στον έλεγχο του θυμού και της κατάθλιψης σε νευρωτικά άτομα. - Καταπολεμά ασυνείδητες προκαταλήψεις
Ενώ ελάχιστοι άνθρωποι είναι συνειδητά ρατσιστές, πολλοί από εμάς μπορεί να έχουμε βαθιά κρυμμένες προκαταλήψεις στο υποσυνείδητό μας.
Κάποιες μελέτες κατέδειξαν πως ο στοχασμός (mindfulness) γύρω από τη ζωή και το νόημά της μπορεί να λειτουργήσει ως αντίδοτο γύρω από τέτοιου είδους ασυνείδητες προκαταλήψεις, απελευθερώνοντας πλήρως τον συναισθηματικό μας κόσμο από αυτές και αλλάζοντάς τους διανοητικούς μας αυτοματισμούς, δηλαδή τις στιγμιαίες, ασυνείδητες αντιδράσεις μας. Πρόσφατη έρευνα ζήτησε από συμμετέχοντες σε ένα μικρό πείραμα να συμπληρώσουν ένα τεστ γνωστό ως Implicit Association Test (IAT), κατά το οποίο έπρεπε να συνταιριάξουν γρήγορα πρόσωπα ανθρώπων από διαφορετικές φυλές με καλές ή κακές ιδιότητες. Παρατηρήθηκε πως όσοι στοχάζονται ωφέλιμες αρχές και τροφοδοτούν τη διάνοιά τους με θετικό τρόπο σκέψης παρουσίασαν πολύ λιγότερα στοιχεία προκατάληψης από τους υπόλοιπους. - Μπορεί να σας κάνει πιο ευαίσθητους στα θαύματα της δημιουργίας
Ο φυσικός κόσμος, το σύμπαν αλλά και η ανθρώπινη τέχνη, συχνά δημιουργούν μέσα μας ισχυρά συναισθήματα. Δυστυχώς ο σύγχρονος τρόπος ζωής συχνά απευαισθητοποιεί τη διάνοιά μας και δεν μας επιτρέπει να επηρεαστούμε συναισθηματικά από τα θαύματα της δημιουργίας που μας περιβάλλουν.
Ο σωστός στοχασμός έχει να κάνει όχι μόνο με το γνωστικό τμήμα του εγκεφάλου, αλλά και με το συναισθηματικό. Με άλλα λόγια πρέπει να αγγίζει τόσο τη διάνοια, όσο και την καρδιά. Οι βαθιές συγκεντρωμένες σκέψεις γύρω από το μεγαλείο του κόσμου που μας φιλοξενεί μπορεί να μας βοηθήσει να παραμένουμε ευαίσθητοι σε ωραία δημιουργήματα, ανθρώπινα και μη, και έτσι να αισθανόμαστε πολύ συχνότερα χαρά και ικανοποίηση ακόμη και για «μικρά», καθημερινά πράγματα.
